مروری بر کاربرد روش پراش‌سنجی اشعه ایکس در اندازه‌گیری تنش پسماند

تنش پسماند تنشی است که پس از حذف تمامی تنش‌های اعمالی در نمونه باقی می‌ماند. تنش پسماند از آن جهت اهمیت دارد که سریعاً آشکار نمی‌شود ولی می‌تواند با تنش‌های اعمالی ترکیب‌شده و موجب شکست پیش‌بینی‌نشده در زیر مقدار (سطح) شکست در نمونه بدون تنش پسماند شود. پراش سنجی شاید به یکی از مهم‌ترین روش‌های غیرمخرب اندازه‌گیری تنش پسماند در مواد کریستالی و مواد مهندسی تبدیل شده است. اصول این روش ساده است و از شبکه کریستالی به عنوان استرین گیج (کرنش‌سنج) اتمی استفاه می‌شود. افزایش و یا کاهش فاصله شبکه‌ای به شکل جابجایی (شیفت) زاویه‌ای در مکان پک‌های پراش ثبت می‌شود. پراش سنجی حساس به جزء الاستیک کرنش است و کرنش می‌تواند با استفاده از ضرایب مناسب الاستیک جهت اندازه‌گیری تنش استفاده شود. سه نوع اشعه اصلی در دسترس  با طول موج‌های مختلف برای اندازه‌گیری فواصل شبکه‌ای مناسب است که شامل: الکترون، فوتون‌های اشعه ایکس و اشعه نوترون می‌باشد. این 3 اشعه عمق‌های نفوذ بسیار مختلفی را در موارد کریستالی فراهم می‌کنند و در نتیجه کاربره آن‌ها نیز تا حدودی متفاوت است. در این مقاله اصول اصلی اندازه‌گیری کرنش با استفاده از پراش‌سنجی اشعه ایکس بررسی شده است.